Trong các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), chuẩn mực IFRS 9 được đánh giá sẽ có ảnh hưởng sâu rộng tới số liệu báo cáo tài chính, cũng như hoạt động của các ngân hàng tại Việt Nam. Các khoản nợ được cơ cấu lại tại ngân hàng tăng lên nhanh chóng trong thời gian qua. Liệu việc cơ cấu các khoản cho vay do tác động của Covid-19 có phải là dấu hiệu của tổn thất tín dụng khi áp dụng IFRS 9?
IFRS 9 và khái niệm tổn thất tín dụng
IFRS 9 giới thiệu khái niệm dự phòng tổn thất dự kiến như một
hệ quả của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2007-2009, khi mà phản ứng của
các ngân hàng trong việc xác định và đo lường tổn thất đã bộc lộ rõ những hạn
chế. Được sinh ra từ khủng khoảng, IFRS 9 có thể cho thấy các khía cạnh vượt trội
trong việc phản chiếu chính xác hơn tình hình tài chính của các ngân hàng trong
khủng hoảng Covid-19.
Chia sẻ về vấn đề này với phóng viên TBTCVN, ông Đỗ Hồng
Dương - Phó Tổng Giám đốc dịch vụ Kiểm toán và đảm bảo (Deloitte Việt Nam) cho
biết, việc triển khai IFRS 9 đã bắt đầu manh nha tại các ngân hàng tại Việt
Nam, đặc biệt là các ngân hàng lớn trong vòng hai, ba năm trở lại đây. Mức độ
hoàn thiện đối với mô hình ước tính tổn thất tín dụng dự kiến càng cao, càng
đem lại cho các ngân hàng những đánh giá toàn diện và kịp thời hơn với các rủi
ro tổn thất, từ đó, có những chiến lược phù hợp trong giai đoạn phục hồi và
phát triển sau đại dịch.
Nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, các
tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã và đang tiến hành cơ cấu lại
thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư
01/2020/TT-NHNN, Thông tư 03/2021/TT-NHNN và Thông tư 14/2021/TT-NHNN. Theo đó,
các khoản nợ được cơ cấu lại tăng lên nhanh chóng.
Thực tế này đặt ra cho các ngân hàng tại Việt Nam bài toán cần
xem xét việc cơ cấu các khoản cho vay do tác động của Covid-19 có phải là dấu
hiệu của tổn thất tín dụng khi áp dụng IFRS 9 không. Nói cách khác, việc cơ cấu
các khoản cho vay này có dẫn tới sự gia tăng của các khoản tín dụng được phân
loại vào nhóm xấu (giai đoạn 2 và giai đoạn 3), cũng như dự phòng tổn thất dự
kiến phải trích.
Ông Dương cho biết, vào ngày 26/3/2020, Cơ quan Quản lý an
toàn (Prudential Regulation Authority- PRA) – trực thuộc Ngân hàng Trung ương
Anh đã ban hành hướng dẫn nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp xem xét các ảnh hưởng của
Covid-19 trong việc ước tính tổn thất tín dụng dự kiến. Các ngân hàng có thể
tham khảo hướng dẫn của PRA để xem xét tính chất của các khoản nợ được cơ cấu lại,
đánh giá xem đó có là dấu hiệu của tổn thất tín dụng không.
Cẩn trọng xem xét tính chất khoản nợ được cơ cấu lại
Về việc xem xét tính chất khoản nợ được cơ cấu lại để xác định
xem đó có là dấu hiệu của tổn thất tín dụng không, vị chuyên gia của Deloitte
đã phân tích 3 câu hỏi đặt ra đối với khoản cho vay thuộc nhóm 1 được cơ cấu
kéo dài kỳ hạn trả nợ thêm 12 tháng do tác động của Covid-19.
Một là việc giãn thời hạn trả nợ có dẫn tới việc khách hàng
được phân loại vào nhóm “xấu” (giai đoạn 3) hay không? Ông Dương cho biết, nếu
khoản cho vay đã quá hạn trên 90 ngày tại thời điểm cơ cấu, khoản vay sẽ được
phân loại vào giai đoạn 3. Tuy nhiên, việc tính số ngày quá hạn sẽ không được
tiếp tục trong thời gian giãn nợ nên việc khoản vay được cơ cấu sẽ không làm
phát sinh ngày quá hạn mới trong thời gian cơ cấu.
Nếu ngân hàng vẫn tiếp tục tính lãi trên dư nợ trong suốt thời
gian cơ cấu, việc giãn thời gian trả nợ gốc thường không làm phát sinh thay đổi
đáng kể về giá trị trị hiện tại của khoản vay. Nếu ngân hàng đồng thời miễn giảm
hoặc giãn lịch trả lãi, giá trị hiện tại của khoản vay sẽ thay đổi và có thể dẫn
tới yêu cầu ngừng ghi nhận hoặc ghi nhận thu nhập/chi phí từ sửa đổi tài sản
tài chính. Đồng thời, việc ngân hàng không thu hồi lại được dòng tiền của khoản
vay theo dự kiến ban đầu có thể được coi là một dấu hiệu tổn thất.
Trường hợp khách hàng vay không có nguồn trả nợ nào khác
ngoài việc phát mại tài sản đảm bảo (nếu có), khách hàng vay sẽ được phân loại
vào nhóm “xấu”. Một số dấu hiệu nhận biết gồm khách hàng tiếp tục quá hạn sau
cơ cấu, tình hình tài chính tiếp tục tiêu cực và không có hoặc ít có khả năng
phục hồi.
Câu hỏi thứ hai là, liệu việc giãn thời hạn trả nợ có dẫn tới
việc khách hàng được phân loại vào nhóm giai đoạn 2? Theo ông Dương, đối với
các khách hàng chưa chuyển xấu theo các nhận định bên trên, ngân hàng cần tiếp
tục xem xét việc phân loại các khoản tín dụng liên quan vào giai đoạn 2 hay
giai đoạn 1. Trong phần lớn các trường hợp cơ cấu, việc tiếp tục phân loại
khách hàng vào giai đoạn 1 chỉ được áp dụng nếu khách hàng được cơ cấu chưa có
các dấu hiệu tiêu cực về tài chính hay khả năng trả nợ do tác động của
Covid-19.
Ông Dương cho biết, trên thực tế, một số nước trên thế giới
áp dụng chính sách cho phép cơ cấu đối với các khách hàng nằm trong các ngành
nghề kinh tế chịu tác động trực tiếp từ đại dịch. Nói cách khác, việc ngân hàng
cơ cấu đối với một nhóm khách hàng trong một lĩnh vực kinh tế không tự động
phát sinh sự gia tăng đáng kể về rủi ro tín dụng.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, các khoản vay chỉ được cơ cấu nếu
đáp ứng điều kiện “khách hàng không có khả năng trả nợ đúng hạn nợ gốc và/hoặc
lãi theo hợp đồng, thỏa thuận cho vay, cho thuê tài chính đã ký do doanh thu,
thu nhập sụt giảm bởi ảnh hưởng của dịch Covid -19.” theo yêu cầu của Thông tư
01, Thông tư 03 và Thông tư 14. Như vậy, ngân hàng cần thận trọng đánh giá khó
khăn tài chính khách hàng vay gặp phải có phải do ảnh hưởng của dịch Covid-19
hay không và khó khăn này chỉ trong ngắn hạn/mang tính tạm thời hay sẽ ảnh hưởng
lâu dài tới khả năng trả nợ của khách hàng.
Câu hỏi thứ 3 được xem xét phân tích là khi nào một khoản nợ
cơ cấu được phân loại lại vào giai đoạn 1 (nếu đã được phân loại vào giai đoạn
2 tại thời điểm cơ cấu)? Các hướng dẫn của PRA đưa ra một số điều kiện như ít
nhất 1 năm từ thời điểm cơ cấu, không có nợ quá hạn sau cơ cấu, tất toán toàn bộ
nợ cơ cấu và nợ quá hạn, không có nợ quá hạn nào khác. Vì vậy, theo ông Dương,
khi áp dụng các hướng dẫn này tại Việt Nam, các ngân hàng cần tham khảo thêm ý
kiến của chuyên gia tín dụng để đưa ra các điều kiện hợp lý với thị trường và đặc
trưng hoạt động của ngân hàng.
Ông Dương cho rằng, thử thách đặt ra là làm thế nào ngân
hàng và kiểm toán có thể xác định các dấu hiệu nhằm phân biệt nợ cơ cấu “tốt”
và nợ cơ cấu “xấu” và tránh phân loại quá mức các khoản cho vay được cơ cấu ở
giai đoạn 1 sang giai đoạn 2. Đồng thời với việc gia tăng các khoản vay được
phân vào giai đoạn 2 và 3 nhưng là kết quả của các sự kiện tín dụng đã xảy ra,
tổng thể tác động về mặt tài chính của Covid – 19 phụ thuộc vào quan điểm của
ngân hàng đối với các thông tin mang tính chất dự báo, hay các kịch bản kinh tế
và tác động của các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ. “Cùng với việc đánh giá lại
các kịch bản, ngân hàng cần xem xét lại mô hình cho những thay đổi cần thiết”-
ông Dương nhấn mạnh.
Trích nguồn: thoibaotaichinhvietnam.vn
Xem thêm: http://www.vacpa.org.vn/Page/Detail.aspx?newid=9363
XEM THÊM:
https://linktr.ee/Dichvuketoancaf
https://www.reddit.com/user/Ketoancaf
https://account.clutch.co/user/?next=https%3A%2F%2Fclutch.co%2F
https://www.sortlist.com/agency/cong-ty-tnhh-d-ch-v-t-v-n-caf?disableCache=true
https://www.goodreads.com/user/show/138099873-dichvuthanhlapcongtyolongan-caf
https://soundcloud.com/dichvuketoancaf
https://about.me/dichvuketoancaf
https://sites.google.com/view/dichvuketoancaf/trang-ch%E1%BB%A7?authuser=0
https://linkhay.com/u/dichvukiemtoancaf
https://feedly.com/i/account/profile
https://flipboard.com/@dichvuketoancaf
https://www.youtube.com/channel/UCD_h0QHM0bV2fUw4eYXzBaQ/about
https://www.youtube.com/channel/UCD_h0QHM0bV2fUw4eYXzBaQ/videos
by Dịch vụ kế toán - kiểm toán CAF
CAF được thành lập bởi đội ngũ kiểm toán viên trên 10 năm kinh nghiệm cung cấp các dịch vụ kế toán, kiểm toán với tiêu chí Uy tín - chất lượng - bảo mật - Tối ưu chi phí cho doanh nghiệp. Kế toán kiểm toán CAF luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp.
Follow him @ Twitter | Facebook | Google Plus
No Comment