Ma trận SOAR
Mỗi
loại phân tích đều có những điểm mạnh riêng. Nếu SWOT là để phân tích tình hình
thực tế thì SOAR chính là vũ khí lợi hại để bạn tìm ra đam mê và đích đến của bản
thân.
Trong mọi sự việc, con người có xu hướng
nhìn nhận sự tiêu cực nhiều hơn sự tích cực. Não bộ mỗi người phải xử lý hơn
60.000 suy nghĩ hàng ngày, với đủ các loại cảm xúc, song phần lớn là những ý
niệm lặp đi lặp lại và mang đến sự tức giận, buồn bã, chán nản,…Và tất nhiên,
chúng ảnh hưởng và thể hiện ra trong cuộc sống mỗi người: trở nên cáu kỉnh, bất
mãn, không hòa nhập được với môi trường xung quanh,…
Nhà tâm lý học
Martin Seligman – người sáng lập lĩnh vực nghiên cứu được gọi là "Tâm lý
học tích cực" đã nhận định trong cuốn sách "Authentic happiness"
của ông: "Cứ mỗi 100 bài báo nói về nỗi buồn, bi kịch thì chỉ có 1 bài báo
nói về niềm vui, sự hành phúc. Những tin tức truyền thông cũng có tỉ lệ tương
tự như vậy".
Biện pháp
"appreciative inquiry" (phỏng vấn tích cực) là công cụ mà các cá nhân
hoặc công ty, đội nhóm có thể áp dụng. Nếu đối phương trình bày quan điểm tiêu
cực đối với một vài sự kiện hoặc chủ đề cụ thể, bạn có thể trò chuyện với họ
bằng cách sử dụng kỹ thuật có tên gọi là "phỏng vấn tích cực". Đây là
quá trình đưa ra câu hỏi để giúp người đó hình dung về tương lai tươi sáng hơn.
Nếu họ than phiền về sự kiện nào đó trong quá khứ, bạn có thể đặt ra câu hỏi
cho họ dựa trên khía cạnh tích cực về trải nghiệm của họ hoặc hỏi về tương lai.
Những loại câu hỏi
này có thể bao gồm "Bạn hy vọng điều gì sẽ xảy ra trong lần tới?"
hoặc "Điều gì hóa ra lại là yếu tố tích cực trong trải nghiệm đó?".
Loại câu hỏi này
sẽ dẫn dắt câu chuyện hướng về hình ảnh của một tương lai tươi sáng hơn và cách
để đạt được nó.
Từ SWOT sang SOAR
SWOT là viết tắt
của 4 từ Tiếng Anh: Strengths (thế mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities
(Cơ hội) và Threats (Thách thức) – là mô hình (hay ma trận) phân tích kinh
doanh nổi tiếng cho doanh nghiệp.
Tương tự với mô
hình này, biện pháp "appreciative inquiry" thúc đẩy chúng ta sử dụng
ma trận SOAR nhằm cải thiện khả năng đưa ra quyết định và nâng cao đạo
đức mỗi người. SOAR là viết tắt của 4 từ Tiếng anh: Strengths (thế mạnh),
Opportunities (cơ hội), Aspirations (khát vọng), and Results (kết quả)
Thế mạnh (Strengths)
Đây là điều khởi
đầu khi muốn tìm ra một chiến lược thành công. Bạn cần biết mình đang nắm giữ
"vũ khí" nào và làm sao để phát triển chúng.
Ví dụ: Nếu phân
tích Coca-cola, thì thương hiệu là một thế mạnh chính của Coca-cola. Tương
tự, phân phối, số lượng nhân viên tốt, thiện chí trên thị trường là một số thế
mạnh khác của Coca-cola.
Một số câu hỏi có
thể được hỏi là
Điều gì làm nên sự khác biệt
với đối thủ cạnh tranh?
Điểm gì vượt trội hơn tất cả
những người khác?
Điều gì tác động tới
những thế mạnh này?
Cơ hội (Opportunity)
Điều này giống với
yếu tố thứ ba của phân tích SWOT . Bằng cách phân tích
các cơ hội, bạn sẽ nhận ra tiềm năng phát triển của mình và khai thác triệt để
chúng.
Tại bước này có
thể chia cơ hội thành 2 loại:
- Cơ hội bên trong: ý chí, tư
duy của mỗi người
Bạn có sẵn sàng
trải nghiệm những điều mới?
Thái độ khi
đối diện với những thử thách ra sao?
- Cơ hội bên ngoài: môi trường,
khóa học, mối quan hệ
Bạn có đang ở
trong môi trường mang lại nhiều kinh nghiệm cho bản thân?
Công việc hiện tại
có nhiều triển vọng trong tương lai không?
Khát vọng (Aspiration)
Những gì bạn không
thấy không có nghĩa chúng không khả thi. Đây cũng chính là nguyên tắc cơ bản
của SOAR, đó là dựa trên triển vọng, khả năng của mỗi người, mỗi công ty. Về
bản chất, sự thành công chỉ đạt được khi bạn có đủ khát khao và hoài bão thực
hiện.
Ví dụ –
Khi Amazon bắt đầu, trở lại năm 1994, nguyện vọng của nó có thể là
trở thành nhà bán lẻ sách lớn nhất ở Hoa Kỳ. Nhưng khi Amazon tiến lên, nó
bắt đầu mở rộng sang các sản phẩm khác cũng như các khu vực địa lý
khác. Tự nhiên, khát vọng của nó thay đổi theo thời gian. Nhưng tầm
nhìn dài hạn của công ty vẫn gần như giữ nguyên – công ty lấy khách hàng làm
trung tâm, nơi khách hàng có thể tìm và khám phá bất cứ điều gì họ có thể muốn
mua trực tuyến.
Một số câu hỏi để
giúp quyết định yếu tố
Chúng ta quan tâm sâu sắc điều
gì để chúng ta sẽ cố gắng đạt được nó?
Điều gì là thực sự quan
trọng và luôn mong muốn có được?
Vì sao bạn lại đặt ra mục
tiêu như vậy?
Tương lai của chúng ta sẽ trông
như thế nào và chúng ta muốn thay đổi điều đó như thế nào?
Kết quả (Result)
Đây sẽ là những
thành quả bạn gặt hái được sau khi thực hiện hóa các bước trên.
Nói trước những
kết quả này và sau đó quan sát xem chúng có đạt được hay không sẽ cung cấp cái
nhìn sâu sắc hơn về chiến lược cho công ty và sẽ cho công ty biết họ có đang đi
đúng hướng hay không.
Một số câu hỏi có
thể được yêu cầu để xác định kết quả trong phân tích SOAR là:
Những con số cụ thể nói lên
thành quả của bạn sẽ là gì?
Cần thêm điều kiện gì để đạt
được những kết quả này?
Làm thế nào để chúng ta
thay đổi nguyện vọng về kết quả để đạt được mục tiêu và xác định chiến lược của
mình?
No Comment